Thomas Chippendale stworzył styl w angielskim meblarstwie, który opierał się głównie na eklektyzmie. Wzory mebli tego artysty były szeroko rozpowszechnione i naśladowane w XVIII wieku zarówno w Europie, jak i w USA. W Polsce meble tego artysty obejrzymy m.in. w zamku w Łańcucie, w pałacu w Nieborowie oraz w Wilanowie.

Wzornik furtką do sukcesu

Thomas Chippendale urodził się około 1718 roku w Otley (hrabstwo Yorkshire), był synem meblarza i snycerza. Jego przygoda z meblarstwem rozpoczęła się około 1735 roku, swoją karierę rozpoczął w Londynie jako dekorator krzeseł. Działalność Chippendale’a bardzo szybko zyskała dobrą sławę, a prawdziwy sukces odniósł w 1754 roku, kiedy to wydał wzornik mebli: The Gentleman and Cabinet-Maker's Director (160 plansz, poszerzonych i wzbogaconych o nowe wzory w następnych wydaniach z 1755 i 1762 roku). Było to pierwsze kompendium upowszechniające angielskie meble reprezentujące różne formy barokowe i rokokowe. Przedstawione zostały również elementy chińszczyzny oraz gotyku. Wzornik Chippendale’a przeznaczony był nie tylko dla profesjonalistów, ale i szerszej publiczności. Dzięki opublikowanym zbiorom Chippendale dostał prestiżowe zaproszenie do Królewskiego Towarzystwa Sztuk. Z twórczości Thomasa zachowały się przede wszystkim rysunki. Mebli, które można mu przypisać na podstawie sprawdzonych hipotez jest wyjątkowo mało. W 1788 roku przekazał swój warsztat synowi, swojemu imiennikowi. Chippendale junior był utalentowanym rytownikiem i malarzem, w 1779 roku opracował wzornik ornamentów.

Charakterystyka mebli

Meble Chippendale’a wyróżniała spokojna, elegancka forma oraz solidność, funkcjonalność i wygoda. Stylistycznie charakteryzował je eklektyzm, artysta umiejętnie łączył różne elementy formalne: angielskiego baroku, francuskiego rokoka, motywy chińskie oraz gotyckie. W końcowym etapie działalności artystycznej doszły do tego elementy klasycystyczne. W 1762 roku, w trzecim wydaniu swojego wzornika podchwycił formy antyczne (którym około 1760 roku przywrócili znaczenie bracia Adam). Meble wytwarzano z orzecha, klonu, wiśni, czereśni, brzozy, a około 1725 roku zaczęto stosować wyrafinowany mahoń, który stał się wiodącym materiałem stylu. Meble dekorowano rzeźbą, intarsją z hebanu i drewna różanego lub poprzez odpowiedni dobór słojów drewna.. Meble o motywach chińskich były malowane i lakierowane (w szczególności komody oraz bieliźniarki). Upodobanie do mebli chińskich przeniosło się w stylu Chippendale’a do stosowania w meblach licznych ażurów, które dawały wrażenie, że przedmiot wykonany jest z metalu. Spośród mebli, w których stosowano najczęściej ażury wyróżniały się prostokątne stoły zbudowane z ażurowych elementów wzorowanych na chińskich kratownicach. Drewno do wycinanych ażurów było sklejane z trzech warstw grubego forniru, a poszczególne detale wzmacniane metalowymi zaczepami. Ażurowe stoły Chippendale’a określano niekiedy jako „silver tables”. Chippendale projektował też krzesła i fotele w różnych stylach, z których wyróżnić należy eleganckie w formie krzesła z rzeźbionymi oparciami, z ażurowymi wzorami w kształcie snopka, których dekoracyjne kabriolowe nogi zakończone są szponami na kuli. W oparciach krzeseł pojawiały się motywy kratownic, girlandy, sylwetki skrzypiec i waz. W repertuarze mebli tworzonych przez Chippendale’a znalazły się też łóżka oraz liczne meble skrzyniowe.