Thomas Chippendale
stworzył styl w angielskim meblarstwie, który opierał się głównie
na eklektyzmie. Wzory mebli tego artysty były szeroko
rozpowszechnione i naśladowane w XVIII wieku zarówno w Europie, jak
i w USA. W Polsce meble tego artysty obejrzymy m.in. w zamku w
Łańcucie, w pałacu w Nieborowie oraz w Wilanowie.
Wzornik furtką do sukcesu
Thomas
Chippendale urodził się około 1718 roku w Otley (hrabstwo
Yorkshire), był synem meblarza i snycerza. Jego przygoda z
meblarstwem rozpoczęła się około 1735 roku, swoją karierę
rozpoczął w Londynie jako dekorator krzeseł. Działalność
Chippendale’a bardzo szybko zyskała dobrą sławę, a prawdziwy
sukces odniósł w 1754 roku, kiedy to wydał wzornik mebli: The
Gentleman and Cabinet-Maker's Director (160 plansz, poszerzonych
i wzbogaconych o nowe wzory w następnych wydaniach z 1755 i 1762
roku). Było to pierwsze kompendium upowszechniające angielskie
meble reprezentujące różne formy barokowe i rokokowe.
Przedstawione zostały również elementy chińszczyzny oraz gotyku.
Wzornik Chippendale’a przeznaczony był nie tylko dla
profesjonalistów, ale i szerszej publiczności. Dzięki
opublikowanym zbiorom Chippendale dostał prestiżowe zaproszenie do
Królewskiego Towarzystwa Sztuk. Z twórczości Thomasa zachowały
się przede wszystkim rysunki. Mebli, które można mu przypisać na
podstawie sprawdzonych hipotez jest wyjątkowo mało. W 1788 roku
przekazał swój warsztat synowi, swojemu imiennikowi. Chippendale
junior był utalentowanym rytownikiem i malarzem, w 1779 roku
opracował wzornik ornamentów.
Charakterystyka mebli
Meble
Chippendale’a wyróżniała spokojna, elegancka forma oraz
solidność, funkcjonalność i wygoda. Stylistycznie charakteryzował
je eklektyzm, artysta umiejętnie łączył różne elementy
formalne: angielskiego baroku, francuskiego rokoka, motywy chińskie
oraz gotyckie. W końcowym etapie działalności artystycznej doszły
do tego elementy klasycystyczne. W 1762 roku, w trzecim wydaniu
swojego wzornika podchwycił formy antyczne (którym około 1760 roku
przywrócili znaczenie bracia Adam). Meble wytwarzano z orzecha,
klonu, wiśni, czereśni, brzozy, a około 1725 roku zaczęto
stosować wyrafinowany mahoń, który stał się wiodącym materiałem
stylu. Meble dekorowano rzeźbą, intarsją z hebanu i drewna
różanego lub poprzez odpowiedni dobór słojów drewna.. Meble o
motywach chińskich były malowane i lakierowane (w szczególności
komody oraz bieliźniarki). Upodobanie do mebli chińskich przeniosło
się w stylu Chippendale’a do stosowania w meblach licznych ażurów,
które dawały wrażenie, że przedmiot wykonany jest z metalu.
Spośród mebli, w których stosowano najczęściej ażury wyróżniały
się prostokątne stoły zbudowane z ażurowych elementów
wzorowanych na chińskich kratownicach. Drewno do wycinanych ażurów
było sklejane z trzech warstw grubego forniru, a poszczególne
detale wzmacniane metalowymi zaczepami. Ażurowe stoły Chippendale’a
określano niekiedy jako „silver tables”. Chippendale
projektował też krzesła i fotele w różnych stylach, z których
wyróżnić należy eleganckie w formie krzesła z rzeźbionymi
oparciami, z ażurowymi wzorami w kształcie snopka, których
dekoracyjne kabriolowe nogi zakończone są szponami na kuli. W
oparciach krzeseł pojawiały się motywy kratownic, girlandy,
sylwetki skrzypiec i waz. W repertuarze mebli tworzonych przez
Chippendale’a znalazły się też łóżka oraz liczne meble
skrzyniowe.

